در پی امضای کنوانسیون جهانی هواپیمایی و به دنبال تصویب سازمان ملل در سال ۱۹۹۲ این روز به نام روز جهانی هواپیمایی اعلام شد.
افغانستان برای اولین بار بعد از استقلال خود، به ناوگان هوایی جهان پیوست و در زمان دولت امان الله خان چند هواپیما از شوروی سابق و آلمان خرید و اولین میدان هوایی (فرودگاه) افغانستان هم در همین زمان در منطقه خواجه رواش کابل ساخته شد.
آریانا به عنوان اولین شرکت هواپیمایی افغانستان در سال ۱۳۳۴خورشیدی فعالیت خود را آغاز کرد و هنوز هم، هرچند نه به کیفیت و کمیت سابق، به فعالیت خود ادامه می دهد.
با تاسیس شرکت هواپیمایی آریانا، قدم اساسی در پیشرفت صنعت هوایی در این کشور برداشته شد و موافقت نامه هایی نیز با بعضی از کشورها به امضا رسید.
اداره مستقل
ریاست مستقل هوایی ملکی در سال ۱۳۳۵ خورشیدی در کابل تاسیس شد |
بازسازی میدان هوایی کابل و تاسیس چند میدان دیگر در شهرهای قندهار، هرات، مزارشریف و جلال آباد از مهمترین کارهای صورت گرفته توسط ریاست مستقل هوایی ملکی بود.
دعوت تعدادی از کارمندان اداره هواپیمایی فدرال آمریکا (Federal Aviation Administration) به افغانستان برای آموزش و گسترش ناوگان هوایی این کشور، از فعالیت های دیگر ریاست مستقل هوایی ملکی بود که در سال ۱۳۳۹ خورشیدی صورت گرفت.
با توسعه میدان های هوایی، ارتباط هواپیمایی افغانستان با خارج گسترش یافت و قراردادهای زیادی با بسیاری از کشورها به امضا رسید.
آریانا به عنوان اولین شرکت هواپیمایی افغانستان در سال ۱۳۳۴خورشیدی فعالیت خود را آغاز کرد |
با امضای این قرادادها، پرواز هواپیماهای شرکت آریانا به بیشتر این کشورها آغاز شد و هواپیما های شوروی، هند، پاکستان، ایران، لبنان، چکسلواکی نیز پرواز به افغانستان را آغاز کردند.
با توسعه شبکه حمل و نقل هوایی، نیاز به میدان های هوایی بیشتر شد و با توجه به این که افغانستان محصور در میان کوهها و بیشتر مناطق آن دشوارگذر (صعب العبور) است، دولت وقت پروژه احداث میدان های هوایی را در سایر ولایات روی دست گرفت.
میدان هوایی
نمایی از ترمینال فرودگاه بین المللی شهر قندهار |
در سال ۱۳۴۵ خورشیدی، ساخت و ساز این فرودگاه ها آغاز شد و تا آنجا که وضعیت اقلیمی اجازه داد، تعداده زیادی فرودگاه در سالهای بعد ساخته شد و تا سال ۱۳۵۴ خورشیدی ۳۹ میدان هوایی کوچک و بزرگ به بهره برداری رسید.
برخی از میدان های هوایی مانند بگرام در کابل و شیندند در هرات، میدان های نظامی هستند که فقط مورد استفاده نیروهای نظامی قرار می گیرند.
نیروی انسانی
فعالیت شرکت آریانا در حال حاضر، با معیارهای جهانی، فاصله زیادی دارد |
ریاست هوانوردی افغانستان، برای تربیت این نیروهای فنی که بتوانند با سیستم های مخابراتی و ترافیک هوایی کار کنند، "مکتب هوانوردی ملکی" را در کابل و قندهار تاسیس کرد.
اولین گروه فارغ التحصیلان این مکتب، در تاریخ ۱۵ جوزای سال ۱۳۴۲ به عنوان کارمندان فنی در شعب مختلف ریاست هوایی ملکی و در میدان های هوایی به کار مشغول شدند.
تعدادی از این فارغ التحصیلان نیز برای تحصیلات بیشتر به خارج اعزام شدند که اکثر آنها بعد از چند سال تحصیل به افغانستان بازگشتند.
شرکت آریانا نیز برای سرعت بخشیدن به خدمات حمل و نقل خود در تاریخ ۲۹ حمل ۱۳۴۷ یک فروند هواپیمای بوئینگ ۷۲۷ از کشور شوروی خرید، تا بتواند با شرکتهای هوایی همجوار رقابت کند.
شرکت باختر
توسعه برنامه های هوایی افغانستان تا زمان ورود نیروهای شوروی به خاک این کشور ادامه داشت، اما با ورود این نیروها به افغانستان و به ویژه با آغاز درگیری های داخلی، ناوگان حمل و نقل هوایی افغانستان به شدت آسیب دید.
با آمدن طالبان و حمله آمریکا به افغانستان شرکت آریانا اکثر هواپیماهای خود را از دست داد و ناوگان هوایی این کشور در حالت فروپاشی قرار گرفت.
حیات تازه
مراسم آغاز به کار شرکت هواپیمایی کام ایر افغانستان |
دولت هند، نخستین کشوری بود که در سال 2002، برای کمک به بازسازی صنعت هواپیمایی افغانستان اعلام آمادگی کرد.
هند در طول سالهای بعد، سه فروند هواپیمای ایرباس به افغانستان اهدا کرد.
وزارت هوانوردی افغانستان برای بالا بردن دانش فنی کارکنان خود، در سال ۲۰۰۳ قراردادی با کشور آمریکا امضا کرد.
کمک سیصد و سی هزار دلاری آمریکا به وزارت هوانوردی برای بهبود بخشیدن به سیستم اداری این وزارت، اعزام دو متخصص، آموزش کارمندان افغانستان در بخشهای ترافیک هوایی، مهندسی و امنیت پرواز، از مفاد این قرارداد بود.
شرکت هوایی آریانا نیز دوباره احیا شد و فعالیت های خود را با پرواز های داخلی و خارجی از سر گرفت.
شرکت آریانا که پیش از سالهای بحرانی افغانستان، از مهم ترین شرکت های هواپیمایی در منطقه بود و بیش از نیم قرن سابقه فعالیت دارد، در حال حاضر با کمبود نیروهای مجرب، فساد اداری، اختلاس و ازهمه مهمتر نداشتن امکانات کافی مواجه است.
این شرکت به علت نداشتن استانداردهای لازم از پرواز به کشورهای اروپایی منع شده است و در لیست سیاه پرواز این کشورها قرار دارد.
بخش خصوصی
مهمانداران شرکت هواپیمایی صافی ایرویز |
نخستین شرکت خصوصی، کام ایر بود که در نوامبر 2003 میلادی، کار خود را در افغانستان آغاز کرد.
این شرکت هم اکنون افزون بر مسیرهای داخلی، به چند کشور خارجی، از جمله هند، ایران، ترکیه،قزاقستان، عربستان سعودی و امارات متحده عربی نیز پرواز دارد.
پس از کام ایر، یک شرکت هواپیمایی غیردولتی دیگر به نام پامیر نیز آغاز به کار کرد.
در حال حاضر نیز، پرواز های شرکت هواپیمایی صافی افغانستان، در داخل و خارج کشور آغاز شده است.
این شرکت خصوصی امیدوار است بر ممنوعیت پرواز هواپیمای های افغانستان به اروپا غلبه کند و بتواند در مسیر کابل به فرانکفورت و لندن نیز پرواز داشته باشد.نقل از بی بی سی فارسی